سخنان برگزیده مقام معظم رهبری در مورد اعتکاف
* اعتکاف، نشانه جهت‌گیری صحیح ماست
در ایام اعتکاف در ماه مبارک رجب، در بسیاری از مساجد سراسر کشور، جوانان ما، زنان و مردان از قشرها و سنین مختلف، رفتند و در مسجد ماندند؛ سه روز روزه گرفتند و با خدا مأنوس شدند. بعد از آن هم با گریه و اشک و آه، مسجد را وداع گفتند و بیرون آمدند، تا برای سال آینده آماده شوند. عزیزان من! این برای یک جامعه، علامت خوبی است. “الّذینَ إنْ مَکّنّا هُمْ فِی‌الأرْضِ أقامُوا الصّلوهَ ” علامت یک حکومت الهی، علامت یک حرکت صحیح و دارای جهت‌گیری صحیح است. این را جدّی بگیرید و تقویت کنید.
دیدار طلاب و مردم قم به مناسبت ۱۹ دی ماه ۱۹/۱۰/۱۳۷۵
—————————————————————-
* بهترین جوانان، آنهایی هستند که صاحب فکر و با اندیشه باشند
همین دانشگاه تهران ما، همین مسجد دانشگاه، شاهد عبادت و راز و نیاز و نماز جماعت و اعتکاف و روزه‌داری برجسته‌ترین جوانان این مملکت است. بهترین جوانان هر کشور، جوانانی هستند که صاحب فکر و با اندیشه باشند. قاعدتاً و غالباً در میان دانشجویان، این‌طور کسانی به صورت وافر پیدا می‌شوند؛ البته در بین غیر دانشجویان هم این‌طور جوانان خوب هستند، ولی در زمان قدیم ـ زمانی ما که جوان بودیم ـ در میان دانشجویان، در دانشگاه تهران و بعضی دانشگاه‌های دیگر و در همه ایران، شاید هزار نفر اعتکاف نمی‌کردند. در قم که مرکز دین و عبادت بود، شاید چند صد نفر طلبه اعتکاف می‌کردند. معمول نبود؛ مردم دور بودند.
خطبه‌های نماز جمعه تهران ۱۲/۱۰/۱۳۷۶
——————————————–
* رجب، ماه خودسازی است
رجب، ماه صفا دادن به دل و طراوت بخشیدن به جان است؛ ماه توسل، خشوع، ذکر، توبه، خودسازی و پرداختن به زنگارهای دل و زدودن سیاهی‌ها و تلخی‌ها از جان است. دعای ماه رجب، اعتکاف ماه رجب، نماز ماه رجب، همه وسیله‌ای است برای این که ما بتوانیم دل و جان خود را صفا و طراوتی ببخشیم؛ سیاهی‌ها، تاریکی‌ها و گرفتاری‌ها را از خود دور کنیم و خودمان را روشن سازیم. این فرصت بزرگی است برای ما؛ به‌خصوص برای کسانی که توفیق پیدا می‌کنند در این ایام اعتکاف کنند.
خطبه‌های نماز جمعه تهران ۲۸/۵/۱۳۸۴
——————————————-
* اعتکاف یکی از رویش‌های انقلابی است
خوشا به حالتان معتکفین عزیز. پدیده اعتکاف یکی از رویش‌های انقلابی است. ما اول انقلاب این چیزها را نداشتیم. اعتکاف همیشه بود. زمان جوانی ما وقتی ایام ماه رجب فرا می‌رسید، در مسجد امام قم ـ آن‌هم فقط قم؛ در مشهد من اصلاً اعتکاف ندیده بودم ـ شاید ۵۰ نفر، ۱۰۰ نفر فقط طلبه اعتکاف می‌کردند. این پدیده عمومی؛ این که ده‌ها هزار نفر در مراسم اعتکاف شرکت کنند، آن هم اغلب جوان، جزو رویش‌های انقلاب است. من یک وقت عرض کردم که انقلاب ما ریزش دارد، اما رویش هم دارد؛ رویش‌ها بر ریزش‌ها غلبه دارند. پس خوشا به حالتان معتکفین عزیز!
——————————————-
خطبه‌های نماز جمعه تهران ۲۸/۵/۱۳۸۴
توصیه آیت‌الله خامنه‌ای به معتکفین
* توصیه من این است که در این سه روزی که شما در مسجد هستید، تمرین مراقبت از خود بکنید. حرف که می‌زنید، غذا که می‌خورید، معاشرت که می‌کنید، کتاب که می‌خوانید، فکر که می‌کنید، نقشه که برای آینده می‌کشید، در همه این چیزها مراقب باشید رضای الهی و خواست الهی را بر هوای نفستان مقدم بدارید؛ تسلیم هوای نفس نشوید. تمرین این چیزها در این سه روز می‌تواند درسی باشد برای خود آن عزیزان و برای ماها که این‌جا نشسته‌ایم و با غبطه نگاه می‌کنیم به حال جوانان عزیزمان که در حال اعتکاف هستند. با عملِ خودتان به ما هم یاد بدهید.
خطبه‌های نماز جمعه تهران ۲۸/۵/۱۳۸۴
——————————————-
* این حرکت در دنیا نظیر ندارد
هیچ وقت در این کشور در طول سالهای گذشته، از دوران جوانی و نوجوانی ما به یاد نداریم که در ماه رمضان، در مساجد کشور یا در مسجد گوهرشاد مشهد، مردم بیایند اعتکاف بکنند. در ایام‌البیض سه روزِ متعارف ماه رجب یا ماه شعبان، ما تعداد معدودی در قم دیده بودیم که اعتکاف می‌کردند؛ آن هم غالباً طلبه‌ها. در غیر آن معمول نبود. امروز در ایام اعتکاف، دانشگاه‌ها و مساجد و سرتاسر کشور و مساجد جامع، مملو از معتکفین است؛ علاوه بر آن، در دهه آخر ماه رمضان، جمعیت عظیمی مشغول اعتکاف بودند. چه کسانی؟ پیرمردها؟ پیرزن‌ها؟ نه، همین جوانها، جوان‌ترین‌ها. این دیگر در دنیا نظیر ندارد. این نسل جوان امروز ماست. امروز گرایش به دین و ارزش‌های انقلابی، وجه غالب جامعه است.
دیدار مردم گرمسار ۲۱/۸/۱۳۸۵
هميشه به آسمان نگاه كن/ حجت‌الإسلام كاظم صديقی
امروز اعتكاف، هم به جای حج است برای كسانی كه نمی‌توانند به حج بروند و هم به جای جبهه است برای مجاهدان و رزمندگانی كه می‌خواستند به خدا برسند و آن‌جا پله‌ی پروازشان بود. بسياری از افرادی جامعه كه امور مادی ارضاشان نكرده و گرفتاری‌ها و نيازهايی دارند، اما با درهای بسته مواجه می‌شوند، اعتكاف را بهترين جا برای جلب اراده‌ی نافذ خدا می‌بينند. دليل اين امر آن است كه محيط اعتكاف محيط الهی است؛ محيط دعا و نيايش و توسل است.
اعتكاف فلسفه‌اش چیست / حجت‌الاسلام‌والمسلمین فاطمی‌نیا
ما عادت كرده‌ایم همه چیز را برای ثوابش انجام دهیم. استادی داشتم كه می‌گفت: شما برای فهمیدن بخوانید، ثواب به پای خودش می‌آید. این بد شده كه ما این جور بارآمده‌ایم. یعنی الان می‌خواهیم عمره برویم، اولین چیزی كه در ذهن خطور می‌كند ثواب است. اعتكاف می‌رویم اولین چیزی كه خطور می‌كند ثواب است. اعتكاف فلسفه‌اش چیست؟ اعتكاف از عَكَفَ مشتق است، عُكوف یعنی یك جا ایستادن. اعتكاف رمزش این است كه شما همیشه پیش خدا بمانید. حج هم رمزش همین است. عمره رمزش دور خدا چرخیدن است، اما ما همه را برای ثوابش انجام می‌دهیم. آن استادم می‌گفت: اگر آدم در تابستان برای خنك شدن وضو بگیرد وضویش باطل است، اما اگر برای خدا وضو بگیرد هم خنك می‌شود و هم عملش صحیح است. ثواب ما را بیچاره كرده است
.
آن شب سرنوشت/ حجت‌الإسلام سرلك
اگر عطای آن طرف هميشه آماده باشد كه هست، جان انسان هم بايد آماده باشد. ما برای اين كه از اين يك شب نتيجه بگيريم، نياز به تلاش بسياری داريم. قاعده‌ی كار همان تلاش پيگير است كه با روزه، استغفار و اعتكاف ماه رجب و مناجات‌های ماه شعبان انسان را آماده می‌كند. ماه رجب ماه تخليه است؛ ماهی است كه انسان بايد كدورت‌ها و تاريكی‌ها و تباهی‌های دل خودش را كنار بگذارد. ماه رجب، ساعت ۹ بيرون گذاشتن آشغال‌های يك سال دل ماست
جز تو راهی به تو نيست/ دكتر سيد محسن ميرباقری
ممكن است دعا و خواندن، در واقع محقق نشود؛ زيرا خواندن رحمان امری قلبی است و زبان هم بايد در خدمت قلب، كمال دعا را محقق سازد؛ چنان‌كه فرموده‌اند: «خدای رحمان دعايی را كه از قلب غافل و لَهو سرچشمه گيرد، مستجاب نخواهد نمود.» در حقيقت درخواست غافلانه، دعا و خواندن نيست. برعكس، دعای خالص، هرگز رد نخواهد شد؛ چنان‌كه در حديث آمده است: «إذا أرادَ أحَدُكُمْ أنْ لا يسْألَ رَبَّهُ إلّا أعْطاهُ فَلْييئَسْ مِن النّاسِ كُلُّهُمْ.[ کافى، ج ۲، ص ۱۴۸٫] هرگاه فردی از شما بخواهد كه چيزی از پروردگارش نخواهد مگر آن كه بدو عطا كند، پس بايد از همه‌ی مردم مأيوس گردد.» پس بايد دل را يك‌دله كرد و با اميدواری از او درخواست نمود تا اجابت، محقق گردد
.
چشم دل بازکن/ حضرت ایه الله جوادی آملی
شما معتكفان مخصوصاً جوانها همّتتان بلند باشد خداي سبحان در انجاز وعده در قضاي حاجت فرقي بين قليل و كثير نمي‌گذارد از یك سو, از طرفی ما پرورده اهل بیتیم آنها ما را به همّت والا فرا خواندند وجود مبارك پیامبر اكرم(علیه و علی آله آلاف التحیّة و الثناء) فرمود: «إنّ الله جوادٌ یحبّ الجود و مَعالی الامور و یَكره سفسافها» خدا همّتهاي بلند را دوست دارد نه تنها با آن درگير نيست يا مزاحمت نمى‌كند يا منع نمى‌كند همّت بلند را دوست دارد همّت نازل محبوب خدا نيست براي خدا فرق نمى‌كند دعاهایتان را توسعه بدهید خواسته‌هايتان را توسعه بدهيد اين ذوات قدسي اين دعاها را به ذات اقدس الهي عرضه مى‌كنند و خداي سبحان مى‌پذیرد.اگر او «أقرب إلینا من حبل الورید» یعنی تمام تلاش و كوشش ما اين باشد كه اين حجابها را برطرف بكنيم اين غبارها را و به تعبير آيه قرآن كريم ﴿كَلَّا بَلْ رَانَ عَلَي قُلُوبِهِم مَّا كَانُوا يَكْسِبُونَ﴾ را برطرف كنیم این رِیْن را این غبار را این چرك را برطرف كنیم تا بیدار بشویم و ببینیم آن چشمی كه در سورهٴ حج فرمود برخیها چشم دلشان كور است را با جرّاحی بینا كنیم بیدار كنیم ﴿لاَ تَعْمَی الْأَبْصَارُ وَلَكِن تَعْمَی الْقُلُوبُ الَّتِی فِی الصُّدُور﴾ .این دعاها این عبادتها این اعتكافها سهم تعیین‌كننده‌ای در شستشوی این صحنه دل دارد اگر این رِین‌ها برطرف بشود انسان به مقدار خود خدا را مى‌شناسد.
آیت ا… وحید خـراسانی: اعتکاف حبس نفس است
اعتکاف حبس نفس است. باید از خواب غفلت بیدار شویم زیرا حقیقت اعتکاف در واقع حبس نفس است. باید هر چه زودتر از خواب غفلت بیدار شویم و آنچه را که فراموش کرده ایم را به یاد بیاوریم.
اعتکاف وقتی اعتکاف است که معتکف در مسجد وارد شود و ارتباطش با دو نقطه تمام شود؛ یکی از آن دو ذات قدوس حق تعالی است و دیگری ولی عصر امام زمان(عج) است.
ما همه یک نطفه بوده ایم و خداوند نطفه گندیده را در وجود مادر قرار داد و این قوا را به ما عطا کرد و معتکف باید بداند از کجا آمده و لطف و عنایت چه کسی نطفه را بدین صورت در آورده است.
آنچه هست به طفیل اوست، من و تو حق حیات نداریم. باید بدانیم از اول صبح که برخاستیم چقدر به فکر خدا هستیم و چقدر به فکر خودمان.
همه الطاف به برکت کسی است که تمام وجودش محض فی ا… است و او ولی عصر(عج) است.
بالاترین کار در اعتکاف قرائت قرآن است و معتکف نباید از این مسأله مهم غفلت کند.نماز، حرف زدن ما با خدا و قرآن حرف زدن خدا با ماست و اگر معتکف ختم قرآن را به امام زمان(عج) هدیه کند، هدیه او هدیه به همه انبیاست.
قرائت زیارت «سلام علی آل یاسین» اکسیر اعظم است و همه معتکفان باید قرائت این زیارت را جزو اولین برنامه های خود قرار دهند. زیارت آل یاسین و سوره یاسین برای معتکف به خدا فتح باب می کند و همه اینها ریشه فقهی دارد.اگر اعتکاف با این اعمال تمام شود، آهن به مسجد می رود و وقتی برمی گردد طلای احمر می شود.
آیت ا… جوادی آملی: اعتکاف برای رفع مشکلات است
اعتکاف در اسلام یک اصل مقدس و عبادتی مستقل است و همچون نماز، حج و عمره اهمیت دارد.
مهمانان خدا زمانی که معتکف می شوند هدایایی از خدا دریافت می کنند، بنابراین باید در جایی باشند که دیگران نیز از این هدایا بهره مند شوند نه اینکه در خلوتی معتکف شوند وکسی از آنها خبر نداشته باشد.
ملت و مملکتی که اعتکاف دارد باید سرآمد جهان باشد، چون در اعتکاف هم پیام ا… به مردم می رسد و هم پیام مردم به ا… خواهد رسید.
اعتکاف برای رفع مشکلات مردم و جامعه است نه اینکه از جامعه جدا شوند، پس پیام اعتکاف حل مشکلات جامعه است.
معتکفان پس از ۳ روز نه بیراهه می روند و نه راه کسی را می بندند و همین موضوع فضای جامعه را عطرانگیز می کند، این پیام فرهنگی اعتکاف است.
مسأله حجاب و عفاف و مسایل اخلاقی جامعه در همین اعتکافها حل می شود و البته همه نسبت به امر به معروف ونهی از منکر مسؤول هستیم، ولی اعتکاف چون آب پاکی است که مطهر جامعه است و طهارت روح می آورد و جامعه از نظر اخلاقی ایمن می شود.
خداوند به ابراهیم خلیل و فرزندش اسماعیل دستور داد ۳ گروه از مهمانانش که وارد حرم می شوند، احترام کنند و حرم را برای آنها تطهیر نمایند، آن مهمانان حجاج، نمازگزاران و معتکفان هستندکه خدا حرم امن خود را برای این سه گروه تطهیر کرده است.
جریان اعتکاف در کنار حج و عمره و نماز است و زیر پوشش هیچ یک نیست، بلکه صوم و صلاه زیر پوشش اعتکاف است و یکی از شرایط آن محسوب می شود.
اعتکاف از هدایای الهی است؛ همان طور که پیامبر اکرم (ص) تسبیح صد ذکری را به دخترش هدیه داد، خداوند اعتکاف را به امت اسلامی هدیه داد، پس باید از آن بهره برداری نماییم.
اعتکاف چنان عظمتی دارد که یکی از شرایط و اجزای آن روزه است، این درحالی است که روزه از زیربناهای اسلام است.
اعتکاف دارای آثار مثبت و خوب اجتماعی است و این مراسم معنوی باید به گونه ای برپا شود که جوانان زمانی که از این مراسم بیرون می آیند بدانند در نظام اسلامی باید چگونه باشد.
هر موقع روزه صحیح باشد، اعتکاف صحیح است، ولی در هر جایی نمی توان معتکف شد و باید مساجد ۴ گانه یا مسجد جامع یا مسجد جماعت باشد، البته منظور از مسجد جماعت جایی نیست که نماز جماعت خوانده می شود، بلکه جایی است که مورد رجوع جامعه و اکثریت مردم است و جماعتی در آن حضور دارند.
اگر مسؤولان، اعتکاف سه روز ماه رجب را به ده روز ماه مبارک ارتقا دهند، فضای معنوی جامعه دو چندان و معطر می گردد.
آیت ا… مکارم شیرازی: «اعتکاف» از جهاتی شبیه مراسم حج است
در دنیای پرغوغای مادّی، که جاذبه ها به سوی مادیت است، بر قلب و روح انسان زنگار می نشیند، زنگاری از غفلت و دوری از خدا که اگر با نیایش و عبادت برطرف نگردد، ممکن است روحانیت و معنویت را از وجود انسان برچیند و اینکه در روایات اسلامی نماز تشبیه به نهر آب پاکیزه ای شده که انسان در هر شبانه روز پنج بار خود را در آن شست وشو می دهد. اشاره به همین نکته است.
در میان عبادات «اعتکاف» ویژگی خاصی دارد و از جهاتی شبیه مراسم حج و احرام است که انسان را به جهاتی مملو از روحانیت و معنویت سوق می دهد. در محیط یک مسجد جامع سه روز مانده، روزه گرفتن و به عبادت پرداختن و در خودسازی کوشیدن و به غیر خدا نیندیشیدن، تحوّل عظیمی در روح انسان پدید می آورد که صفا و نورانیت آن بی نظیر است. بحمدا… در سالهای اخیر اعتکاف از سوی قشر جوان و بویژه دانشجویان عزیز، مورد استقبال واقع شده و لذّت و آثار این عبادت روحانی را دریافته اند و ما این استقبال عظیم را به آنها تبریک می گوییم.
امیدواریم جوانان عزیز بخصوص دانشجویان در این امر که وسیلة مؤثری برای قرب پروردگار است، نیز نسبت به دیگران پیشگام باشند و از نتایج معنوی آن کاملاً بهره مند شوند.
اینجانب به سهم خود از زحمت دست اندرکاران که مقدّمات انجام این عبادت مهم الهی را فراهم کرده اند متشکر و سپاسگزارم و ان شاءا… ذخیرة یوم المعاد آنها خواهد بود.
آیت ا… سبحانی: اعتکاف به ماه رجب خلاصه نشود
اعتکاف را نباید به ماه رجب خلاصه کنیم و در ماه های شعبان و رمضان هم باید مراسم باشکوه اعتکاف برگزار شود.
پیامبر اکرم(ص) هر سال در ایام اعتکاف ۱۰ روز معتکف می شدند و خود را از انسانها جدا کرده و به راز و نیاز با خداوند می پرداختند.
معتکفان در سه روز اعتکاف باید فقط به راز و نیاز با خداوند بپردازند و از دنیا و مسایل دنیوی پرهیز کنند، اعتکاف به نماز و دعا خواندن خلاصه نمی شود، بلکه نتیجه مهم است و انسانها باید در اعتکاف معنویات خود را افزایش دهند.اعتکاف را نباید به ماه رجب خلاصه کنیم، بلکه در ماه های شعبان و ماه رمضان هم می توان معتکف شد، البته اعتکاف در ماه رجب از فضیلت بالایی برخوردار است و معتکفان در این سه روز باید به خودسازی و دوری از گناهان بپردازند.
کشوری که جوانانش متحول شده و معنویت آنها افزایش یابد، به آبادانی این کشور امیدوار خواهند بود، خوشبختانه در ایران معنویات و ابعاد دینی جوانان محفوظ و استقبال گسترده جوانان از فضیلت اعتکاف گواه این موضوع است. توصیه من به معتکفان عزیز سراسر کشور این است که در این سه روز به خوردن و خوابیدن نپردازند، بلکه باید تلاش کنند خود را از تعلقات دنیوی جدا ساخته و به عبادت بپردازند و در این سه روز به یاد شهدا نیز باشند و بدانند اگر این فضیلت الهی در کشور رواج یافته به برکت خون شهیدان است.